verdriet is nooit een eindstation

Verdriet is nooit een eindstation
Dit is de titel van een boek van psychiater Charlotte Querido. Deze titel gebruik ik vaak in mijn haptopraktijk. Vooral als mensen bang zijn dat, als ze hun verdriet eenmaal toelaten, het nooit meer ophoudt. Als er verdriet is, is er verdriet. Onlustgevoelens hoeven niet langer onderdrukt te worden. Groot verdriet, klein verdriet, elk gevolg van pijn en verlies telt mee. Verdriet kan voldragen verdriet worden. Mijn verdriet om vroegtijdig afgebroken zwangerschappen en onvervulde kinderwens woont niet meer bibberend en stokkend in mijn keel, maar rustig in mijn bekken. Het lot heeft beslist en dan blijft niets anders over dan aanvaarding en dat is iets anders dan berusting. De innerlijke kwetsuur is mede dankzij haptotherapie geheeld. Af en toe doet dit litteken zeer en dient de pijn zich bij een onverwacht gebeuren in volle glorie aan. Sluit ik mezelf dan buiten en ga ik ‘op alleen’ of kan ik in verbinding blijven? 

Liever geen waarom-vragen
Je hoeft echt niet meteen te weten waarom tranen opwellen. Je voelt verdriet en dat is wat het is. Waarom-vragen die bij de eerste tranen gesteld worden blokkeren juist de natuurlijke stroom. Tranen helpen innerlijke kou smelten en verkramping verzachten. Huilen hoeft echt niet gepaard te gaan met drama of zelfmedelijden. Het mooie is dat verdriet overgaat door verdrietig te zijn. Juist het tegenhouden van opkomende tranen kan later last bezorgen en stagneert persoonlijke ontwikkeling. Je voelt je dan letterlijk terneergedrukt. Onderdrukt verdriet kan leiden tot de-pressie. Het werkzame ‘medicijn’ is juist ex-pressie, ofwel verdriet naar buiten brengen. En liefst ook delen met een ander die je erkenning geeft zodat je de pijn achter je kunt laten. Bij het verantwoordelijkheid nemen voor je kwetsuren hoort ook hulp vragen als je daar behoefte aan hebt. 

De Regen
Hij komt wanneer hij komen moet, de regen
Geen bui, wat heet, geen druppel hou je tegen
Hij valt, hij mot, hij klettert neer in overvloed
Er valt geen druppel meer of minder dan er vallen moet.
Toon Hermans

Erkenning kracht en kwetsbaarheid
Als er sprake is van oud zeer kan het geruststellen te weten dat je nu wél de mogelijkheid hebt om je tranen liefdevol te ontvangen. Als volwassene kun je je zelf ontfermen over kwetsuren uit het verleden. De feitelijke situatie ligt allang achter je. Dit oud zeer herkennen en erkennen is genoeg. Je hoeft dit zeker niet opnieuw te beleven. Toen was er kennelijk geen tijd of aandacht voor verdriet. Nu mag stromen wat zich als vanzelf aandient. Soms word ik vroeg in de ochtend huilend wakker. Dan heb ik overdag bewust of onbewust verdriet weggeslikt en tijdelijk geparkeerd. De kunst is de impulsen van je lijf te volgen. Bibberend, snikkend, tranend, schokschouderend, met de knuistjes in de ogen wrijvend of wat dan ook. Het lichaam liegt niet. Gevoelens komen en gaan als eb en vloed. Het vraagt moed om kwetsbaarheid toe te laten, te uiten en te delen. Misschien ben je graag alleen met je verdriet of juist graag met iemand die aandachtig luistert om het mee te delen. Je voelt dat je er helemaal mag zijn, met al je kracht en kwetsbaarheid.

Huilen is gezond
Verdriet uiten in plaats van opkroppen zorgt ervoor dat je je na een huilbui een stuk beter voelt. De druk raakt van de ketel. In het eerste jaar van de haptotherapie-opleiding huilde ik meteen bij een liefdevolle aanraking en stopte ook weer direct als de ergste druk van de ketel was. Mag dat dan, huilen in dit grote gezelschap? Net zolang totdat het helemaal genoeg voelt? Ja hoor, dat mag gerust. Maar dat kon ik toen nog niet geloven, durfde er niet op vertrouwen. Zoveel tijd en aandacht voor mij alleen, dat was ik niet gewend als achtste telg uit een groot gezin. En ik was toch die stoere meid die niet moeilijk deed en kampioen was in tranen wegslikken of in mijn eentje in een kussen snikken. Dit idee en deze ervaring is gelukkig al jaren voltooid verleden tijd en het stoere masker dat toen veiligheid bracht heb ik niet meer nodig. 

Huilen in gezelschap
Van tijd tot tijd voel ik me afhankelijk van troost, van een arm om me heen of in haptische termen: van voelbare affectieve bevestiging. Ook al ben ik goed in mijn eentje stoppen-zitten-voelen, het daarnaast delen met dierbaren brengt me echt innerlijke rust. Wat een opluchting. Ben je dan een softie, een zwakkeling? Echt niet! Helaas wordt huilneiging in gezelschap nog vaak weggeslikt,  weggepraat of weggelachen. Alsof je iets vreselijks doet of het feestje verpest. Je wilt zelf ook niet als aanstellerige  huilebalk overkomen. Als tranen gewoon mogen stromen, stromen ze meestal maar korte tijd. En tranen die vrijuit stromen geven jezelf en ook het gezelschap waarin je verkeert een zucht van verlichting. Dus echt niet iets om je voor te schamen. Huilen kan leiden tot een diepere onderlinge band omdat je kwetsbaarheid toont, hulp en steun vraagt en ook aanneemt.

Reactie van omgeving
De reactie van de omgeving komt nauw en blijkt best lastig. De gebruiksaanwijzing van verdriet hebben we niet op de basisschool geleerd. En vanzelfsprekend bepaalt je huidige gedrag rondom verdriet, hoe je als kind benaderd werd als je verdrietig was. Een empathische reactie schept ruimte om verdriet zonder gêne toe te laten. Maar te snel met zakdoekjes en glaasjes water aankomen is ook weer niet raadzaam. Alsof je een signaal geeft van ‘stop maar gauw’. Dit heeft vaak met onhandigheid van de luisteraar te maken. Tranen die genegeerd worden maken innerlijke zwaarte nog zwaarder. Je voelt de irritatie of het ongemak bij de ander, wil geen lastpost zijn en slikt maar gauw je tranen in. Als anderen je ongevraagd gaan helpen en adviseren voel je je nog kleiner worden. En ook aan mensen die tranen lastig vinden en meteen van alles voor je willen oplossen heb je weinig. De kunst is gewoonweg ruimte laten voor de tranen van de ander en voor je eigen ongemak om even later zonder al te veel gedoe je bezigheden of het gesprek voort te zetten. 

Laat maar stromen
Verdriet dat de ruimte krijgt, niet meer en niet minder, brengt emotionele bevrijding en weldadige gemoedsrust. Je neemt kwetsuren serieus, zorgt voor heling, wat een ander er ook van vindt. Ik word in mijn vak wel eens gekscherend loodgieter genoemd. Als haptotherapeut help ik verstoppingen weer stromend te krijgen. Haptonomie is een mooie zachte methode om stap voor stap in contact te komen met al wat lijfelijk te voelen valt en met de emoties die daarmee gepaard gaan. Tranen laten energie vrij door je lijf stromen. Dat geeft tot verrassing relatief snel een basisgevoel van innerlijke rust. En geeft een gevoel veerkracht. Benieuwd naar wat komen gaat  nu er open ruimte is om te creëren waar je zin in hebt. Bij mij is dat schrijven. En bij jou? 

❤️ Vrij in Verbinding ❤️

Inspiratie
- Schrijven geeft kracht | Marelle Boersma
- Verdriet is nooit een eindstation | Charlotte C. Querido
- Master in happiness | Maartje Derksen
- Troostrijke tranen | Marianne Williamson
- Bevrijdende kracht van emoties | Riet Okken
- Onderbroken. Contact met je wijze lijf | Jozien Wijnakker