relaties als spiegel

People-pleasers In mijn praktijk komen vooral mensen die kampen met lichamelijke en geestelijke stressklachten. Meestal komt dit omdat ze te veel voor anderen zorgen en te weinig voor zichzelf. En door te vaak alsmaar door te gaan en te weinig rust te nemen. En ook door te veel in hun hoofd te zitten en te weinig in hun lijf. Dit is zeker niet omdat ze iets fout doen of falen. Wel, omdat ze al vroeg een automatisme van ruimte afgeven hebben ontwikkeld dat ooit behulpzaam was, maar op den duur averechts werkt. Ikzelf heb me jaren als een pleaser gedragen. Dit blog is geschreven op basis van persoonlijke en professionele ervaring en ‘wetenschap’.

Ruimte-innemers Mensen met tegengesteld gedrag die te veel ruimte innemen en te weinig rekening houden met de behoeften van anderen ken ik wel in mijn privéleven en deze mensen komen nauwelijks in mijn praktijk. In therapie gaan vraagt zelfreflectie, openstaan voor kwetsbaarheid en dat is nu precies waar ruimte- en aandacht-nemers grote moeite mee hebben. Ook kost het hen meer moeite om therapie voort te zetten en trouw te blijven. Niet trouw aan het therapie-proces en vooral niet trouw aan zichzelf.

Lemniscaat

Je kunt deze tegenstellingen zien als een lemniscaat (een liggende acht) in een oneindige stroom. Polariteiten die samen een eenheid vormen. Mensen zoeken balans tussen de natuurlijke impulsen uniek jezelf zijn & erbij horen in de groep. Tussen alleen & samenzijn, tussen vrijheid & verbinding. Beide kanten van dezelfde munt zorgen samen voor affectieve communicatie en relatie. Bij een gezonde balans voel je je veilig, neem je verantwoordelijkheid, sta je op eigen benen, stel je heldere grenzen en ervaar je wederkerig aandacht.

Sociale angst Affectief gemis, sociale angst en dwangmatig please-gedrag liggen volgens mij ten grondslag aan klachten die tot chronische stress en zelfs tot burn-out kunnen leiden. Bang om fouten te maken, bang om te veel en niet welkom te zijn, om egoïstisch over te komen, om te confronteren en bang om jezelf succesvol te laten gelden. Relaties in vele vormen: liefdesrelaties, familierelaties, vriendschapsrelaties en werkrelaties, vormen geregeld een bron van onderhuidse irritatie en ongenoegen. Je bent moe van al het geven, lijdzaam luisteren, sussen, toch maar weer klaarstaan en over je hart strijken. De maat is vol! Juist dat waar je je aan irriteert is waar je zelf het meest van leert. Het sociale verkeer biedt volop inspiratie voor persoonlijke groei en bloei. Daar kun je door radicale zelfzorg jezelf bevrijden van het please-juk.

To love oneself is the beginning of a long-life romance

Oscar Wilde

In de maat of uit de maat Als bovengenoemde tegenstellingen ‘in de maat’ zijn verlopen ontmoetingen moeiteloos. Als deze ‘uit de maat’ zijn door enerzijds te veel IK en anderzijds te veel SAMEN gaat het mis. Bijvoorbeeld krijg je te kampen met chronische vermoeidheid, conflicten, eenzaamheid of andere klachten als gevolg van mateloosheid. Telkens komen mensen in je leven om je een spiegel voor te houden. Hierdoor kun je jezelf bevrijden van affectief gemis en destructieve overlevingspatronen die daar het gevolg van zijn. Je zult zien dat het steeds andere mensen zijn die op je pad komen om een spiegel voor je te zijn. Door signalen vanuit je eigen wijze lijf serieus te nemen ontdek je in relaties welk gedrag je beter aan kunt passen. Je trekt onbewust aan wat je uitzendt. Juist bij die persoon valt nu zoveel te leren. Misschien door de ander te bewonderen en van daaruit je verlangen te ontdekken en je latent talent te ontwikkelen (uitdaging). Of door je mateloos te irriteren aan de ander, vaak doordat je zelf te laat grenzen hebt gesteld. Daarin zit de les om op tijd voor jezelf te zorgen (allergie). Zelfliefde en Naastenliefde Deze twee zoeken alsmaar naar een gezonde balans, in welke relatie dan ook. De pijn wordt veroorzaakte door te veel van het een of te weinig van het ander. Hieronder beschrijf ik voorbeelden waarbij beide polariteiten flink ‘uit de maat’ zijn. Of… je stelt te veel je eigen behoeften centraal of… je zorgt te veel voor de behoeften van anderen.

• Je bent zeer empathisch en de ander weet niet eens waar je het over hebt.

• Je neigt naar dominantie of naar onderwerping en volgzaamheid.

• Je voelt je ten diepste inferieur en minderwaardig of superieur de baas.

• Je maakt misbruik voor eigen gewin of je past je aan en laat je misbruiken.

• Je geeft betweterig adviezen of je luistert lijdzaam.

• Je drijft allereerst je eigen zin door of je wilt het iedereen naar de zin maken.

• Je plaatst jezelf op een voetstuk of je bewondert, applaudisseert en adoreert.

• Je liegt en pronkt schaamteloos of je vertrouwd anderen naïef en eerlijk.

• Je zoekt eerst de schuld bij jezelf of je beschuldigt direct de ander.

• Je doet je best om jezelf te verbeteren of je vereist dat de omgeving verandert.

• Enzovoort…

Wat hebben zorgnemers en zorggevers gemeen? Hoe gek ook, er zijn veel overeenkomsten tussen mensen die ‘uit de maat’ geven of nemen. Vanuit onzekerheid vertoont de een valse hoop en de ander valse macht om leegte en pijn van affectief gemis onder de mat te houden en alsnog gezien te worden. Beide partners, vrienden, familieleden of collega’s kampen met onderdrukt oud zeer uit vroege kinderjaren. Er zijn kennelijk automatismen die nog onbewust werkzaam zijn. Beiden voelen zich ten diepste eenzaam en missen een gevoel van eigenwaarde. Allebei deden ze het lange tijd met kruimels in de liefde. Neigen beiden naar zelfafwijzing en naar onzekerheid die ze liever niet aan de buitenwereld tonen. Ze weten kennelijk geen raad met zelfliefde en met liefde ontvangen. Beiden dragen een masker om de pure eigenheid met kracht en kwetsbaarheid te camoufleren. En tot slot, worstelen ze allebei met affectief gemis verlangend naar affectieve bevestiging.

Vult elkanders bekers, maar drinkt niet uit dezelfde beker. Geeft elkander van je brood, maar eet niet van hetzelfde stuk. Geef je harten, maar geef ze niet aan elkander in bewaring. Want alleen de hand des levens kan je harten bevatten. En staat tezamen, maar niet te dicht bijeen: want de zuilen van de tempel staan ieder op zichzelf, en de eik en de cipres groeien niet in elkanders schaduw.

Kahlil Gibran

Balans tussen vrijheid en verbinding Relaties zijn eerder bedoeld om ons bewust te maken dan om ons gelukkig te maken. In het samenzijn ga je van ik naar wij met behoud van autonomie. Een relatie kun je zien als een belangrijk leerzaam pad naar persoonlijke groei. Bij openhartige ontmoeting komen de meest indringende sociale angsten naar boven. Deze kwetsbaarheid komt tevoorschijn omdat we ons bij elkaar veilig voelen en daardoor schaduw-zijden aan het licht komen. Deze kunnen samen met de zon-zijden geïntegreerd worden in ons zelfbeeld. Juist acceptatie van ieders eigenheid, brengt meer geluk in je leven. Dit vraagt erkenning en heling van oud zeer. Je houdt opruiming in je binnenwereld. Zelfreflectie, zelfonderzoek en wederkerigheid horen bij een ontspannen relatie. Net als genoeg geborgenheid en ruimte voor ieders eigenheid.

Onvoorwaardelijke liefde Wederzijdse betrokkenheid doet relaties goed. Je stopt bewust met zelfafwijzing en met de ander te bekritiseren. Liefde vraagt dat je eerlijk en duidelijk alles op tafel legt. Het verstevigt eigenwaarde als je complimenten en opbouwende feedback uitwisselt. Openheid over ieders zon- en schaduwzijden brengt wederzijds acceptatie van eigenheid. Luister naar je eigen wijze lijf om op tijd heldere grenzen te stellen. Zo leer je met vallen en opstaan bij elkaar en met elkaar het vermogen tot liefhebben te vergroten. Voor jezelf en voor de ander.