emotie en gevoel

Emoties Emoties overkomen je zonder pardon. E-moties bewegen automatisch naar buiten. Er komt beweging in spieren, gewrichten en organen. Bijvoorbeeld heb je onbewust een glimlach, neig je richting je geliefde of neurie je een liedje. Als je reële of irreële dreiging ervaart komt je lijf vliegensvlug in beweging om te vechten, te vluchten of te verstarren. Dit zijn puur lijfelijke reacties die onbewust hun weg naar buiten zoeken. Je hebt al vlekken in je hals, je bloost, je hebt een brok in de keel, je nekharen staan overeind, je bent witheet van woede, je trommelt met je vingers, je krijgt angstzweet, een knoop in je maag of je ademhaling gaat sneller,… Allemaal voor dat je er zelf erg in hebt. Om deze ongemakkelijke signalen maar niet te hoeven voelen verblijven velen liever in hun hoofd en geven de rest van hun lijfelijke woning nauwelijks aandacht. Maar je lichaam weet eerder dat er iets aan de hand is dan je denkend brein en trekt aan de bel om je te beschermen tegen onheil.

Nemen wat lijfelijk waar is Juist door lijfelijk bewust waar te nemen en te voelen wat er te voelen valt creëer je innerlijke rust en ruimte. Als je deze raadgevende lichaamssignalen oppikt en meteen in het moment ervaart, zul je opmerken dat pure emoties van verdriet, angst of boosheid je kort en heftig beroeren. Meestal minder dan vijf minuten. Door deze emoties te laten komen en gaan houd je de kamers van je innerlijke woning opgeruimd en geeft dat een opgeruimd gemoed. Als je durft te voelen wat er te voelen valt, raak je vertrouwd met pure emoties en groeit je zelfvertrouwen. Je voelt je voluit aanwezig tot in de bodem van je lijf. Je voelen, denken en handelen komt in lijn met elkaar.

Emoties negeren of onderdrukken Mogelijk waren er pijnlijke ervaringen waarvoor je als kind te klein was om die te voelen en was het gezond om bijbehorende emoties weg te stoppen. Nu heb je als volwassene mogelijk nog steeds de neiging om emoties weg te drukken. Juist omdat je dat als kind vanuit overlevingsgedrag hebt geleerd. Lijfelijke stressreacties zoals allergieën, vermoeidheid, eczeem, rugpijn, migraine en andere fysieke klachten kunnen het gevolg zijn van onderdrukte emoties die nog aandacht vragen. Emoties raken aan ‘oud zeer’ als deze uit de maat geuit worden in relatie tot de actuele gebeurtenis. Een heftige emotionele ontlading heeft meestal te maken met stress-residuen uit vroegere tijden.

Te veel of te weinig voelen Velen blijven emoties wegduwen uit angst om stil te staan bij pijnlijke emoties, Ook omdat dit consequenties heeft en keuzes vraagt waar we (nog) niet aan willen. Lang niet iedereen heeft geleerd dat emoties er gewoon bij horen en negeren of onderdrukken deze onbewust. Je wordt dan wat ik noem een ‘hoofd op pootjes’. De ratio krijgt het voor het zeggen en naar het lijf wordt niet geluisterd. Je gaat zo ver mogelijk weg van de emotie. Of je gaat ‘als een kip zonder kop’ volledig op in de emotie. Deze twee bewegingen doen je allebei geen goed. Juist erbij blijven is de kunst. Aan emoties hangen geen kaartjes met verklaringen. Ze zijn er. Het overdenken en verwoorden volgt pas na het doorvoelen.

Uitgestelde emoties Als je emoties niet voelt op het moment dat ze zich aandienen, komen ze later in volle glorie terug als uitgestelde emoties. Deze emoties vragen veel langer aandacht dan pure emoties en houden je weg bij oorspronkelijke pijn. Slachtoffergedrag is misschien wel de meest voorkomende uitgestelde emotie. Zo’n onbewuste gewoonte kun je lang volhouden. Er zijn misschien wel tranen of klachten maar deze raken niet aan de echte kwetsuur. Er vindt geen heling plaats en er komt geen litteken dat zorgt voor stevigheid en vrije beweging. Kortom, het doet je geen goed. Als iemand uitgestelde emoties toont kan dat voor de omgeving energie-zuigend zijn. Terwijl bij pure emotie de ander wel geraakt kan zijn en toch vitaal blijft.

Gevoelens Gevoelens komen voort uit emoties. Nu is ook het verstand erbij betrokken. Het denken komt pas goed tot ontwikkeling in het 3e-4e levensjaar. Nu kun je bewust kiezen door te beoordelen, te begrijpen, te selecteren, te bezinnen en alternatieven af te wegen. Je kunt actief kiezen voor het zorgen voor je behoeften en verlangens. Voor vitaliteit en zingeving. En verantwoordelijkheid dragen voor de consequenties van deze keuzes. De grondlegger van de haptonomie Frans Veldman noemde dit ‘met gevoel doorstraalde rede’.

Tot echt doorvoelen en vanuit een diepere gevoelslaag aanvoelen en meevoelen is niet iedereen in staat. Helaas zijn er mensen die moeite hebben met liefde geven en ontvangen. Vaak is dan sprake van affectief gemis. Door bewust stil te staan bij je lijfelijke emoties en verstandige gevoelens en deze allebei serieus te nemen begint de ware zelfzorg. Je vertrouwt op je diep innerlijk weten en geweten dat helder aangeeft wat je goed doet en wat je past. Dat is een natuurlijk vermogen. Zoals een bloem zich opent naar het licht en weer sluit in het donker. Je voelt met behulp van je tastzin aan wanneer het veilig is om je open te stellen. En ook wanneer het veiliger voor je is om je af te sluiten. Ons wijze lijf geeft zeer intelligent -via de tast- raad en richting aan ons handelen.